Como funciona o catalizador dun coche?

Os papel dos catalizadores é moi importante non só en moitos procesos bioquímicos e industriais, senón tamén en ámbitos como o da automoción de cara a preservar a saúde e o ambiente. 

Os convertidores catalíticos de tres vías dos automóbiles empregan como fase activa o platino (Pt), o rodio (Rh) e o paladio (Pd) para transformar tres substancias contaminantes que saen do motor noutras inocuas:

• O Pt e o Rh para catalizar a descomposición dos óxidos de nitróxeno (NO_x) a N₂ e O₂ 
• O Pt e o Pd para catalizar a oxidación do CO a CO₂ e dos restos de hidrocarburos sen queimar (C_xH_y)  a CO₂ e H₂O 

Trátase de procesos de catálise heteroxénea dado que o catalizador está en estado sólido e os reactivos en estado gasoso. Para aumentar a superficie de contacto entre o catalizador e os reactivos a estrutura na que se dispón o catalizador ten numerosos microcondutos. Ademais os propios gases contaminantes que saen do motor do coche a elevada temperatura quentan o catalizador, o que aumenta a eficiencia dos procesos anteriormente mencionados.

 

Fonte: tuvisitaguiada.com

Construíndo células

Este curso 2025/2026 cada estudiante de 1º ESO do IES Terra de Soneira elaborou na materia de Bioloxía e Xeoloxía unha maqueta dunha célula: podían elixir entre a procariota, a eucariota animal ou a eucariota vexetal. 

O resultado amósase na exposición que pode visualizarse no seguinte vídeo. Bo traballo!  

Grazas a alumna Alba Lema Pazos de 1º ESO-A por colaborar ademais na filmación do vídeo.

Unha viaxe ao mundo dos átomos

Achego aquí un interesante vídeo do CERN sobre a estrutura da materia a escalas cada vez máis pequenas: partindo dun pelo humano ata chegar aos quarks que forman os protóns e neutróns do núcleo dos átomos que forman dito pelo.

Fonte: Produced by Daniel Dominguez/CERN Copyright © CERN

Desviando raios catódicos cun imán

Os raios catódicos son correntes de electróns observados en tubos de baleiro (ou cun gas a baixa presión). Cando o feixe de electróns impacta na lámina fluorescente prodúcese un punto brillante permitíndonos así visualizar a traxectoria rectilínea destes desde o cátodo ata o ánodo. 

Achegando o polo norte ou o polo sur dun imán conseguimos curvar a traxectoria de ditos electróns nun ou noutro sentido. Podemos comprobar que o sentido de dita curvatura é coherente coa dirección e sentido da forza magnética que actúa sobre ditos electróns aplicando a lei de Lorentz.

Esta experiencia foi ideada e desenvolvida no IES Terra de Soneira grazas ao profesor de Física e Química Daniel Esmorís Puñal.

Preparando disolucións no laboratorio

 Todo preparado para a práctica de disolucións de mañá.

Prepararemos tres disolucións:

-100 mL dunha disolución de ácido clorhídrico de concentración 0,5 M a partir de ácido clorhídrico comercial (37% en masa e d=1,19 g/mL)

-100 mL dunha disolución de ácido corhídrico de concentración 0,2 M a partir da disolución anteriormente preparada.

-100 mL dunha disolución de sulfato de cobre(II) de concentración 0,3 M a partir de sulfato de cobre(II) pentahidratado.

Achegándonos ás células eucariotas

 Recreación das células eucariota animal e vexetal con plastilina para o alumnado de 1º ESO.

Orbitais híbridos, enlaces σ e Π

Na imaxe pode observarse a representación do dobre enlace na molécula de eteno: CH₂=CH₂ segundo o modelo de hibridación de orbitais.

Cada átomo de carbono ten 3 orbitais híbridos sp² (azul escuro), con un electrón cada un, dispostos nun plano formando 120º e un orbital p (azul claro)  en dirección perpendicular tamén con un electrón. Por solapamento frontal dun orbital híbrido sp² de cada carbono fórmase un enlace σ e por solapamento lateral do orbital p de cada carbono fórmase un enlace Π (representado coas dúas bandas de goma).

Cada un dos outros dous orbitais híbridos sp² de cada carbono semiocupados solaparíanse, tamén frontalmente, cun orbital s dun átomo de hidróxeno semiocupado (falta por representar na imaxe) formando un enlace σ.

Comparando diferentes formatos de pontes salinas no laboratorio

Pila Daniell (Zn-Cu) con dúas versións de ponte salina: papel de filtro empapado en disolución acuosa de KCl e tubo en U con disolución acuosa de KCl tapado nos seus extremos con algodón.

 

 

A ponte salina permite o contacto eléctrico entre as disolucións de ambos eléctrodos sen que estas se mesturen. Deste xeito, "péchase o circuíto" facendo posible a circulacion de electróns polo circuíto exterior. Fíxate que no vaso da dereita a medida que os catións Cu²⁺se reducen a Cu, que se deposita sobre o cátodo, a disolución adquire un exceso de carga negativa. De xeito análogo, no vaso da esquerda a medida que o Zn do ánodo se oxida a Zn²⁺ aumenta a carga positiva da disolución. A ponte salina permite restablecer a neutralidade eléctrica de ambas disolucións ao posibilitar o paso dos anións (ións con carga negativa) da disolución da dereita á disolución da esquerda. 

Efecto da luz na xerminación das lentellas

Vista de perfil e en planta de dous experimentos de xerminación de lentellas. 

 

Saberías identificar en ambos casos cal estivo...

-nunha caixa pechada e opaca?

-nunha caixa pechada e opaca pero cun pequeno burato por onde entraba algo de luz?

-exposta completamente á luz?

As diferenzas na coloración, grao de desenvolvemento de órganos como as follas e dirección de crecemento dos talos poden darche algunha pista.

A voltas coa velocidade

Para comprobar que a dirección da velocidade lineal dun corpo con movemento circular é tanxente en cada punto a dita traxectoria circular (ou, o que é o mesmo, perpendicular á dirección radial) enganchamos unha bengala a un trade, acendemos a bengala e apertamos o disparador do trade...

 

Observamos que as chispas da bengala saen en dirección tanxente no sentido do movemento. A dirección da velocidade lineal coa que saen as chispas vai cambiando segundo o punto da traxectoria circular aínda mantendo a velocidade de xiro do trade constante. A aceleración responsable deste cambio de dirección do vector velocidade lineal por curvarse a traxectoria do movemento denomínase aceleración centrípeta ou normal e a forza que a orixina forza centrípeta ou normal. O nome de "centrípeta" fai referencia a que ambas son magnitudes vectoriais que apuntan en cada punto da traxectoria ao centro de curvatura e, polo tanto, perpendiculares (ou "normais") á dirección da velocidade lineal.

Antibióticos e superbacterias

Exposición dunha selección de carteis elaborados por alumnado de 1º ESO para promocionar o bo uso dos antibióticos co fin de evitar a aparición de superbacterias (bacterias patóxenas que desenvolveron resistencia aos antibióticos que se empregan habitualmente).

Experimento con clorato de potasio e "gominolas"

No seguinte vídeo podedes apreciar a reacción de descomposición do clorato de potasio ao quentalo en cloruro de potasio e osíxeno (reacción endotérmica) e, a continuación, a reacción de combustión da sacarosa dunha "gominola" en presenza do osíxeno producido na reacción anterior. Esta última reacción  libera enerxía en forma de luz e calor (reacción exotérmica).

 

Que son os hoteis de insectos?

Dentro das actividades de Patios vivos do Proxecto Terra, @s alumn@s de 3º ESO do IES Terra de Soneira plantaron varios bulbos de outono (narcisos, crocus e anemones) e arbustos (Erica gracilis e Calluna vulgaris).

Así mesmo, construíron un hotel de insectos ou estrutura compartimentada para recrear distintos espazos con características particulares que resulten acolledoras para distintas especies de insectos. Nestes espazos poden vivir e reproducirse protexidos das inclemencias do tempo.   

Recorda que os insectos facilitan a polinización das plantas, axudando a aumentar a súa produción. Ademais axudan a controlar a presenza de pragas nos xardíns e cultivos de forma natural.